W praktyce przedsiębiorców zdarzają się sytuacje, w których kontrahent nie chce zapłacić wystawionych faktur VAT. Jeżeli wziąć pod uwagę zobowiązania podatkowe, problem zaczyna stawać się problemem podwójnym – sprzedawca nie tylko nie otrzymuje wpłaty za wykonaną pracę, czy udostępnioną usługę, ale dodatkowo okazuje się, że powinien zapłacić przecież podatek. Ustawodawca przewidział takie sytuacje i wprowadził specjalny mechanizm – tak zwaną ulgę na złe długi. Czym jest? Jak funkcjonuje? Jak można z niej skorzystać?
Przepisy i podstawy stosowania
Ulga na złe długi jest mechanizmem, który został uregulowany w obydwu podstawowych aktach prawnych dotyczących podatku dochodowego – Ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U 191 Nr 80 poz. 350 z późniejszymi zmianami, zwanej dalej „ustawą o PIT” oraz Ustawie z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz. U. 1992 Nr 21 poz. 86 z późniejszymi zmianami, zwana dalej „ustawą o CIT„.
Ustawa o CIT – zwiększenie czy zmniejszenie
Ulga na złe długi opisana w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z art. 18f podstawa opodatkowania (która ustalana jest zgodnie z art. 18 lub art. 24d ust. 3 po odliczeniu kwot określonych w art. 18d), może zostać zmniejszona lub ulega zwiększeniu w określonych przypadkach.
Ad. 1 może być zmniejszona
Podstawa opodatkowania opisana powyżej może zostać zmniejszona, o zaliczoną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę (tylko do świadczeń pieniężnych w rozumieniu art. 4 pkt. 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniem), jeżeli wierzytelność nie została uregulowana, ani zbyta. Takiego zmniejszenia można dokonać w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynął termin 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty (zgodnie z fakturą, rachunkiem lub umową).
Ad. 2 może dojść do zwiększenia
Z drugiej strony ustawodawca zdecydował, że w przypadku, jeżeli dłużnik nie uregulował przychodów, powinien ponosić tego konsekwencje. Zgodnie z art. 18f, podstawa opodatkowania podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego (które należy rozumieć zgodnie z art. 4 pkt 1 a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom), jeżeli nie zostało uregulowane. Takiego zwiększenia należy dokonać w zeznaniu podatkowym, który składa się za rok podatkowy, w którym upływa termin 90 dni od terminu zapłaty określonego na fakturze, rachunku lub w umowie.
Gdy po roku podatkowym, za który dokonano zmniejszenia albo zwiększenia wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta, to podatnik jest obowiązany do odpowiednich zmian podstawy obliczenia podatku – w roku podatkowym, w którym została uregulowana lub zbyta.
Ustawa o PIT – odpowiednie stosowanie
Uregulowania ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały przedstawione podobnie do ustawy o CIT i znajdują swoje miejsce w art. 26i ustawy o PIT.
Wyciąg z przepisów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
Podstawa obliczenia podatku ustalona zgodnie zart.26ust.1, art.30c ust.2 lub art.30ca ust.3 oraz po uprzednim odliczeniu kwot określonych wart.26e:
1) może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art.4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;
2)podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art.4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.
